नुनको मूल्य बढाउने तयारी, किलोको २५ रुपैयाँ पुर्‍याउन प्रस्ताव,३५ करोड पाए नबढ्ने

रविन्द्र घिमिरे,

१५ माघ, काठमाडौं । साल्ट ट्रेडिङ कर्पोरेशन लिमिटेडले सरकारसमक्ष नुनको मूल्य बढाउन प्रस्ताव गरेको छ । सरकारले आफूलाई ३५ करोड अनुदान दिए भाऊ नबढाइने साल्ट ट्रेडिङको शर्त छ ।
नून आयात लागतभन्दा मूल्य निकै सस्तो भएको भन्दै साल्ट ट्रेडिङले प्रतिकिलो ७ रुपैयाँसम्म मूल्य बढाउन प्रस्ताव गरेको हो । यदि साल्ट ट्रेडिङले माग गरेअनुरुप मूल्य बढाउने निर्णय भएमा अब नुनको मूल्य १८ रुपैयाँबाट बढेर प्रतिप्याकेट २५ रुपैयाँ हुनेछ ।

आपूर्ति मन्त्रालयमा साल्ट ट्रेडिङले नुनको मूल्य लागतभन्दा कम हुँदा संस्थानलाई वर्षमा ३५ करोड रुपैयाँ घाटा भइरहेको जानकारी गराएको छ । तर, सरकारले यसबारे औपचारिक निर्णय भने गरेको छैन ।
आयोडिनयुक्त नुनको मूल्य बढाउन साल्ट ट्रेडिङले प्रस्ताव ल्याएकाले त्यसबारे अध्ययन भइरहेको आपूर्ति मन्त्रालयका सहसचव तथा प्रवक्ता सूर्यप्रसाद श्रेष्ठले अनलाइनखबरलाई जानकारी दिए । ‘नुन उपभोग्य वस्तु भएकाले यसको मूल्य बढाउनुअघि आवश्यक अध्ययन गर्नुपर्छ’ श्रेष्ठले भने,’यसको आवश्यकता, औचित्य हेरेर आवश्यक निर्णय हुन्छ ।’

किलोमा ५ रुपैयाँ घाटा
नुनको मूल्य बढाउन मुख्य सचिवको अध्यक्षतामा रहेको केन्द्रीय अनुगमन समितिले निर्णय गर्नुपर्छ । साल्ट ट्रेडिङलाई नुनकै कारण करोडौंको घाटा भइरहेकाले मूल्यवृद्धिको बाध्यता सिर्जना भएको प्रवक्ता कुमारराज भण्डारीले अनलाइनखबरसँग बताए ।
उनले खरिद तथा आयात लागत बढेकाले मूल्य बढाउनुपरेको भन्दै नागरिकलाई न्युनतम् मूल्यमा नुन उलपब्ध गराउन आफूहरु प्रतिवद्ध रहेको दावी गरे । साल्ट ट्रेडिङलाई नुन किलोमा झण्डै ५ रुपैयाँ घाटा छ ।

‘अहिले नुन भित्र्याउँदा प्रतिप्याकेट २१ रुपैयाँसम्म लागत परिरहेको छ । तर, डिलरलाई १६ रुपैयाँ ५० पैसामा नुन दिइरहेका छौं । १८ रुपैयाँ ५० पैसासम्म उपभोक्ता मूल्य छ ।’ राजभण्डारीले भने,’नुनको मूल्य अस्वभाविक रुपमा बढ्नु हुँदैन । तर, संस्थान नै घाटामा बसेर नुन कारोबार गर्न नसकिने अवस्था आएकाले प्रस्ताव अघि बढाइएको हो ।’
‘३५ करोड पाए बढ्दैन’
उनले सरकारले घाटा बराबरको अनुदान साल्ट ट्रेडिङलाई उपलब्ध गराए मूल्य बढाइरहनु नपर्ने बताए । ‘वर्षको ३५ करोड रुपैयाँ सरकारले साल्ट ट्रेडिङलाई अनुदान दिने हो भने नुनको मूल्य बढाउनैपर्छ भन्ने पनि छैन’ राजभण्डारीले भने,’ मूल्य बढाउनभन्दा राज्यले अनुदानबाटै यसलाई पूर्ति गर्न सके राम्रो हुन्छ ।’
साल्ट ट्रेडिङका अनुसार अहिले ढिके नुनमा पनि उसलाई किलोको ३ रुपैयाँ घाटा छ । डिलरहरुले साल्ट ट्रेडिङसँग किलोको २ रुपैयाँ कमिसन लिने गरेका छन् । अब यसलाई बढाउन दबाव आइरहेको र ५० पैसा बढाउने गरी नयाँ मूल्य प्रस्ताव गरिएको हो ।
साल्ट ट्रेडिङले प्रस्ताव गरेेअनुसार मूल्य बढेमा उसलाई किलोको १.५० रुपैयाँ नाफा हुनेछ । यसअघि नुनको मूल्य १५ रुपैयाँबाट १८ रुपैयाँ बनाइएको थियो ।
अहिले नेपालमा वाषिर्क १ लाख ६० हजार मेटि्रक टन नुनको खपत हुन्छ । यसमा आयोडिनयुक्त नुनको हिस्सा ६० प्रतिशत छ भने ढिके नुनको प्रयोग ४० प्रतिशत हाराहारीमा छ ।

 

२०७३ माघ १५ 

कञ्चनजंघा हस्पिटल एक सय वेडको भूकम्प प्रतिरोधीे भवन बनाउदै

बिर्तामोडस्थित कञ्चनजंघा हस्पिटलले भूकम्प प्रतिरोधी क्षमताको भवन निर्माणलाई तीब्रता दिएको छ । बिर्तामोड – ९ सैनिकमोड स्थित दुई विगाह क्षेत्रफल जग्गामा कञ्चनजंघा हस्पिटलले अहिले एक सय वेड क्षमताको हस्पिटल निर्माण गरिरहेको छ । 

१९औं राष्ट्रिय भूकम्प सुरक्षा दिवस मनाइरहेका बेला भूकम्प सुरक्षा दिवसको अवसरमा भएको छलफलमा हस्पिटलका मेडिकल डाइरेक्टर डा. सीपी यादवले २५ करोड रुपैयाँको लागतमा निर्माण हुने हस्पिटलको भूकम्प प्रतिरोधी फाउण्डेशनको काम भइरहेको जानकारी दिए । हस्पिटलका अर्का सञ्चालक डा. नित्यप्रसाद(एनपी) खनालका अनुसार ४ जना अनुभवी इञ्जिनियरको प्रत्यक्ष निगरानीमा हस्पिटलको भवन निर्माण भइरहेको छ । ०७२ बैशाखको शक्तिशाली भूकम्पपछि भूकम्प प्रतिरोधी मापदण्ड पूरा गरी बन्दै गरेको झापाको पहिलो भवन कञ्चनजंघा हस्पिटलको भएको इञ्जिनियर नितेष कोइराला बताउँछन् । 

उनीसहित हस्पिटलको तर्फबाट इञ्जिनियर सपोज घिमिरे र निर्माण कम्पनीको तर्फबाट इञ्जिनियरहरु प्रभात मिश्र र रामबाबु यादव प्रत्यक्ष निगरानीका लागि खटिएका छन् । काठमाडौंको इजी इन्फ्र प्रालिले हस्पिटलको निर्माण कार्यको जिम्मेवारी लिएको छ । भूकम्पका कारण घर भवन भत्किएर धेरै मानिसको ज्यान गइरहेका बेला हरेक सार्वजनिक तथा निजी घर भवन भूकम्प प्रतिरोधी क्षमताका बनाइनु पर्नेमा हस्पिटलका मेडिकल डाइरेक्टर डा. सीपीको जोड छ । भूकम्प प्रतिरोधी मापदण्ड अपनाएर भइरहेको कञ्चनजंघा हस्पिडलको भवन निर्माण कार्यको अवलोकन गरिदिन डा.सीपी र डा. नित्यप्रसादले सरोकारवाला सवैमा आग्रह पनि गरेका छन् ।

भूकम्प प्रतिरोधका लागि हस्पिटलको माटोमुनिको भागमा तीन तह ८ सुते रड विछ्याएर अढाईफिट मोटो ढलान गरिएको र त्यसमाथि चार फिटसम्म माटोले पुरेर ग्राउण्ड लेभल कायम गरिने इञ्जिनियरले बताएका छन् । दुईवटा ब्लकमा निर्माण भइरहेको भवन २४ सय स्क्वायरफिटको रहने र दुई/दुई फिट मोटाइ चौडाईका ९६ वटा पिलर रहने बताइएको  छ । लिफ्ट सुविधासहितको भवन १० तलासम्म निर्माण गर्ने क्षमता भए पनि ५ तला मात्र निर्माण गरिने बताइएको छ । 

हस्पिटलसँगै सो भवनमा स्वास्थ्यकर्मीका लागि आवश्यक युनिभर्सिटीस्तरका विभिन्न तालिम केन्द्रसहित स्थापना गरिने बताइएको छ । गौरावती राजवंशी, रामकुमार सिंह राजवंशी, डा. सीपी, डा. नित्यप्रसाद र धिरज थपलियाकोे साझेदारी रहेको कञ्चनजंघा हस्पिटल उक्त भवनमा ०७५ बैशाख १ गतेबाट सञ्चालनमा आउने बताइएको छ । हस्पिटल हाल बिर्तामोड – १ मा सञ्चालनमा रहेको छ । 

२ माघ,२०७३

संविधान संशोधन विधेयक पारित नभएसम्म चुनावको मिति घोषणा नगर्न मोर्चाको दबाब

मधेसी मोर्चाले संविधान संशोधन विधेयक पारित नभएसम्म चुनावको मिति घोषणा नगर्न सत्तारुढ कांग्रेस र माओवादी केन्द्रलाई दबाब दिएको छ । बिहान प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारमा बसेको बैठकमा मोर्चाका नेताहरुले संशोधन विधेयक परिमार्जनसहित पारित नभएसम्म चुनावको वातावरण बन्न नसक्ने अडान राखेका हुन् । 

मोर्चाको दबाबपछि कांग्रेस र माओवादी पनि तत्काल चुनावको मिति घोषणा नगर्ने मनस्थितिमा पुगेका छन् । यसअघि बिहीबार राष्ट्रपतिसँगको भेटमा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले एक हप्ताभित्र चुनावको मिति घोषणा गर्ने तयारीमा सरकार रहेको भन्दै सहयोग गर्न एमालेसँग आग्रह गर्नुभएको थियो । 

चुनावकै तयारीबारे छलफल गर्न प्रधानमन्त्रीको पहलमा मोर्चासित छलफल भएको हो । बैठकमा आफूहरुले संशोधन विधेयक पारित र निर्वाचनसँग सम्बन्धित कानुन तयार भएपछि मात्रै मिति घोषणा गर्न प्रस्ताव गरेको र यसमा सत्तारुढ दल सहमत भएको वैठकपछि संघीय समाजवादी फोरम नेपालका अध्यक्ष उपेन्द्र यादवले जानकारी दिनुभयो

। यस्तै गृहमन्त्री विमलेन्द्र निधिले राजनीतिक सहमति गरेर छिटै संशोधन विधेयकमा छलफल हुने जानकारी दिनुभयो ।

२९ पुस,२०७३

मध्यरातमा ८० न्यायाधीश नियुक्त

न्याय परिषदले उच्च अदालतमा रिक्त ८० जना न्यायाधीश नियुक्ति गरेको छ । गएराति बसेको न्याय परिषद बैठकले विवादका बिच न्यायाधीश नियुक्त गरेको हो । न्यायपरिषदका सदस्य रामप्रसाद सिटौला र वरिष्ठतम् न्यायधीश बैजनाथ उपाध्यायले बैठक बहिष्कार गर्नुभएको थियो । 

प्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्की, कानुनमन्त्री अजय शंकर नायक र माओवादीद्वारा परिषद सदस्य नियुक्त पदम वैदिक सहभागी बैठकले न्यायाधीश नियुक्ति गरेको हो । ५ सदस्यीय परिषदले बहुमतको आधारमा न्यायधीश नियुक्ति गरेपनि यसले विवाद बढाउने देखिएको छ । 

                                                                                २९ पुस,२०७३

अर्घाखाँचीमा सुरु हुन लागेको महोत्सवको उद्घाटन सत्रमा ढुंगा बर्सिए, उर्जामन्त्री शर्मा सम्बोधन नै नगरी काठमाडौं फर्किए

अर्घाखाँचीमा बिहीबारदेखि सुरु हुन लागेको महोत्सवको उद्घाटन सत्रमा ढुंगा बर्सिए पछि उर्जामन्त्री जनार्दन शर्मा सम्बोधन नै नगरी काठमाडौं फर्किनुभएको छ । ‘नेकपा माओवादी केन्द्रका नेता डिलाराम आचार्यले देश टुक्रिन भएन, ५ नम्बर टुक्रेमा केही हुँदैन’ भनेपछि स्थानीय युवाले ढुगांमुढा गरेका हुन । 

महोत्सव उद्घाटन गर्न भनेर हेलिकप्टर चढेर आएका उर्जामन्त्रीले महोत्सवमा मन्तब्य राख्न पाउनु भएन, त्यसै फर्किनुभयो । स्थानीय बासिन्दाको ढुंगामुढा र चर्का नारावाजी पछि कार्यक्रम पनि स्थगित भएको छ । 

स्थानीय बासिन्दाको नाराबाजी र ढुंगामुढा पछि उर्जा मन्त्री शर्मालाई प्रहरीले स्कटिङ गरेर कार्यक्रम स्थलबाट बाहिर लगेको थियो । माओवादी नेता डिलाराम आचार्यले आफूले बोलेका शब्दहरु फिर्ता लिएको आफू पनि अर्घाखाँचीबासी भएको र जिल्लाबासीहरुसँग टाढा हुन नसक्ने भन्दै माफी मागे पछि भीड नियन्त्रण भएको छ ।
नाराबाजी र ढुंगा बर्सिएपछि दुई जना सर्वसाधरण घाइते भएका छन् । डिभर्नाका प्रेम खड्का र किमडाँडाका मानबहादुर भुसाल घाइते भएका हुन् । उनीहरुको जिल्ला अस्पताल सन्धिखर्कमा उपचार भैरहेको छ । 

२८ पुस,२०७३ 

मधेसी मोर्चाको सहमतिविना कुनै पनि निर्वाचन सम्भव छैन–राणा

राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका राष्ट्रिय अध्यक्ष पशुपति शमशेर राणाले मधेसी मोर्चाको सहमतिविना कुनै पनि निर्वाचन सम्भव नभएको बताउनु भएको छ । रफत सञ्चार क्लबले बिहीबार भक्तपुरको सुर्यबिनायकमा आयोजना गरेको साक्षात्कार कार्यक्रममा बोल्दै राणाले यस्तो बताउनु भएको हो ।

 उहाँले संविधान संशोधन गरी मधेसका जायज माग सम्बोधन गर्नुपर्ने बताउनुभयो । उहाँले संबिधान संशोधनमा अंगिकृत नागरिकलाई देशको नागरिकता त्याग्नासाथ नेपाली नागरिकता उपलब्ध गराउने प्रावधान गलत भएको बताउनु भयो । अध्यक्ष राणाले सिमांकनको बिषय नटुंगिएसम्म अरु प्रक्रिया अघि नबढ्ने बताउनु भयो ।

संविधानमा धर्म निरपेक्षता राख्नु गलत भएको भन्दै राणाले हिन्दु राष्ट्रका सवालमा जनमत संग्रह गरिनु पर्ने र सबै धर्म प्रति सद्भाव रहेको हिन्दु राष्ट्र कायम गरिनु पर्ने बताउनु भयो । उहाँले अब सरकारमा राप्रपा अध्यक्ष कमल थापा जाने बताउँदै तत्काल सरकार भने परिवर्तन नहुने बताउनु भयो ।

भूकम्पपीडितलाई उपलब्ध गराएको पचास हजार सबैले नपाएको र जगसमेत हाल्न नपुग्ने भन्दै उहाँले तत्काल सरकारले छानो छाउन सक्नेसम्मको बजेट उपलब्ध गराउनु पर्नेमा जोड दिनु भयो । 

२८ पुस,२०७३

पोखरा जान टाढा भएमा सुरुङ मार्ग निर्माण गरिदिने उर्जामन्त्री शर्माको भनाई

उर्जामन्त्री जनार्दन शर्माले रोल्पा र रुकुमका जनताको माग अनुसार नै पाँच नम्बर प्रदेशबाट पहाडी जिल्ला अलग्याएको बताउँदै अर्घाखाँचीका जनतालाई पोखरा जान टाढा भएमा सुरुङ मार्ग निर्माण गरिदिने आश्वासन दिनुभएको छ । 

बिहीबारदेखि अर्घाखाँचीको सन्धिखर्कमा सुरु भएको अर्घाखाँची महोत्सवको उद्घाटन गर्न हेलिकप्टर चढेर सन्धिखर्कमा आएका नेता शर्माले प्रेस सेन्टर नेपालले गरेको पत्रकार सम्मेलनमा प्रदेश विभाजन जनताको चाहनाअनुसार नै भएको दाबी गर्दै अर्घाखाँचीका जनतालाई पोखरा जान टाढा भएमा सुरुङ मार्ग निर्माण गरिदिने आश्वासन दिनुभएको हो । 

उर्जामन्त्री शर्माले एमालेसँग संविधान संशोधनको बिषयमा मतदान प्रक्रियामा जाने र निर्वाचनको मिति तोक्ने सहमति पनि भएको बताउनुभयो । उहाँले सरकार पक्षले संविधान संशोधनको पक्षमा र प्रतिपक्षले विपक्षमा मत हालेर प्रक्रियामा गई टुंगाउने र छिटो भन्दा छिटो सहमतिमा निर्वाचनको मिति तोक्ने सहमति भएको बताउनुभयो । 

‘सबै राजनीतिक दलहरुसँग सहमतिद्वारा मिति तोक्न सरकारले प्रयत्न गरिरहेको छ, विवादका बिचबाट एउटा सहमतिका बिचमा सरकार अगाडी बढेको छ, टेवुल गर्नका लागि सहमतिमा संसद खुलेको छ’ उहाँले भन्नुभयो । उहाँले गणतन्त्र, संघीयता र प्राप्त उपलब्धीलाई संस्थागत गर्न प्रमुख दलहरु एक हुनुपर्ने समेत बताउनुभयो ।

नेकपा माओवादी केन्द्रका नेतासमेत रहेका शर्माले सबै क्षेत्रलाई समेटेर लैजाने गरी संविधान संशोधनको प्रस्ताव दर्ता भएको बताउनुभयो । मन्त्री शर्माले नेपाललाई लोडसेडिङ मुक्त बनाउन जनताको साथ र समर्थन पाएको पनि सुनाउनुभयो ।

२८ पुस,२०७३